Waarom schrijf ik dit artikel?
Omdat ik Spaans geleerd heb toen ik 65 was, in 1-2 jaar. Omdat ik en iedereen om me heen het verschil zag met alle anderen boven de 50 jaar. Omdat ik daarmee iets ontdekt heb en dat door wil geven. Omdat ik steeds weer geniet van de dingen die ik bereik waar iedereen meent dat dat niet kan; zoals dennenbomen van 3 meter hoog in de zomer verplanten, arme grond in een half jaar vruchtbaar maken, een psychotisch persoon regelmatig ontmoeten en over haar psychose heen helpen, iemand van in de 50 die haar hele leven al dood wilde weer levenslust bijbrengen, enz. enz.
Maar nu over een taal leren als je al op leeftijd bent.
Ik kwam al 8 jaar op Lanzarote, in het begin 2 weken, later 3-4 maanden.
Als ik daar was ging ik wat doen aan de taal, in Nederland deed ik er niets meer aan.
Opnieuw op Lanzarote was ik zowat alles weer vergeten. Ik merkte duidelijk dat mijn hersenen een heel stuk ouder waren dan in mijn studententijd. Wat ik vroeger in 1-2 x onthield, daar had ik nu 5-8 keer opzoeken in het woordenboek voor nodig. Dat vond ik erg! Hopeloos! En zo spraken de vele Duitsers en Engelsen die ik daar ontmoette: ‘Niets aan te doen! Ik heb het maar opgegeven’.
Erg bemoedigend!
2 jaar geleden – ik was 65 – kwam ik dat weer tegen.
Ik merkte dat het zo niet langer door kon gaan. Ik moest het beleid veranderen of het opgeven. Ik kon kiezen. Dat broedde de eerste tijd op Lanzarote in mij. Onzeker over hoe nu verder.
Op een wandeling kwam ik een Spanjaard tegen, of beter gezegd een Lanzarotiaan. Ik liep met hem mee omdat ik het leuk vond met hem te praten. Manolo heette hij, hij kwam uit Mala – een buurdorp – en liep regelmatig naar Charco del Palo voor de beweging. Hij lag ook regelmatig te zonnen waar ik ook vaak lag, zwom meestal niet, voor vele inwoners van het eiland is het zeewater te koud in januari, februari, maart, maar dompelde zich in het water om zich af te koelen. Ik kende hem een beetje.
Na 5 minuten zei hij: ‘Hoe lang kom je hier al?’ 8 jaar was het antwoord. ‘Jouw Spaans is nog zo belabberd, sorry dat ik het zeg’. Ik werd stil. Hij ook. Even later ; ‘Kun je niet bij Yurena les nemen?’ ‘Die spreekt Engels’. Ik was nog steeds stil en bleef dat de hele wandeling door. Hij had me geconfronteerd en hij had gelijk!
Wat wil ik nou? Wil ik Spaans leren met die oude hersenen van mij? Dan moet ik er veel meer in investeren. Waarvoor zou ik het doen? De meeste buitenlanders spreken ook amper Spaans.
Wil ik met de autochtonen praten? Ja, voelde ik duidelijk. Dat wilde ik mijn hele leven al, waar ik ook was, zowel in Thailand als in Madeira, in India of in China. Ik leerde al snel enkele woorden, soms honderd in 10 dagen en gebruikte die zo goed en zo kwaad als dat ging. Ik wil gewoon contact en niet alleen stil contact. Dat was en is mijn aard.
2 dagen daarna ontdekte ik dat ook de autochtonen graag met mij wilden praten. Waarom weet ik niet. Misschien reageerden ze op mijn behoefte; misschien voelden ze mijn belangstelling; misschien vonden ze dat ik geen gewone toerist was.
TOEN WAS HET BESLUIT GENOMEN.
En dat had consequenties. Mijn innerlijke houding jegens Spaans leren veranderde. Ik zag het niet meer als een moeten maar als een willen. Iets wat ergens toe deed, wat voor mij belangrijk was. Ik besteedde er veel meer tijd aan, vond het niet erg meer dat ik een woord voor de zoveelste keer was vergeten, ik lachte om mezelf. Ik greep elke gelegenheid aan om te praten, wat te leren, ik vroeg iedereen die ik zo’n beetje kende wat een nieuw woord betekende. Sommige buitenlanders begonnen me de geleerde te noemen want ze zagen mij bij het water steeds met een Spaans boek én woordenboek. Sommigen zeiden dat ik altijd aan het werk was maar begrepen er niets van als ik zei dat het voor mij geen werk betekende. Mijn interpretatie van ‘werk’ en ‘moeite doen’ was totaal veranderd.
Ik merkte dat ik hard vooruit ging. Dat had ik ook gezien op een filmpje op YouTube: als je aan het strand in zee loopt dan is het begin lastig omdat je door de golven heen en weer wordt gegooid; daar moet je je even doorheen zetten; als je dieper in het water komt wordt het rustig en is het heerlijk zwemmen. En ja, dat was precies wat ik beleefde.
Ik werd ook vaker blij verrast omdat ik meer begreep dan ik dacht; woorden waarvan ik niet meer wist dat ik ze opgezocht had, daar wist ik gewoon de betekenis van! Dat weten was meer een vanzelfsprekendheid, onbewust dus zoals een kind ook leert. En dan voelt het alsof ik met de stroom mee ging in plaats van ertegen; alsof de creatieve intelligentie mij helpt; alsof ik absorbeer in plaats van instamp.
Buitenlanders begonnen mij als tolk te gebruiken als ze wat wilden praten met een autochtone die geen Engels of Duits sprak.
Toen een Duitser die daar notabene al 4 jaar woonde alweer begon te klagen over hoe onmogelijk het was om dat verdomde Spaans te leren, probeerde ik hem uit te leggen hoe ik het deed en welke houding effectief was. Hij had er duidelijk geen oren naar. ‘Ik moet over een maand nog twee maanden naar Duitsland, dan vergeet ik al het Spaans weer, ik ga daarna wel weer beginnen’ zei hij terwijl hij niet gehoord had wat ik probeerde te zeggen. Laat maar, dacht ik.
Toen mijn periode in Lanzarote ten einde kwam bedacht ik een tactiek om door te gaan in Nederland. Dat was zo moeilijk niet. Lectuur meenemen, iets om naar te luisteren, blijven communiceren in het Spaans met email en Whatsapp, maar er vooral de tijd in blijven steken.
Dat ging uitstekend!
De volgende december dat ik weer in Lanzarote was gingen de ontmoetingen met de Spaans sprekenden nog intensiever door. We werden al door ze uitgenodigd en altijd voelden we ons als vreemde eenden in de bijt omdat we niet goed konden communiceren. Dit jaar ging dat beter. En zij vonden het duidelijk leuk dat ze tenminste met één van die toeristen een Spaans gesprek konden voeren. Het was voor hen speciaal om een buitenlander als ‘vriend’ te hebben, iemand die zijn best deed om ze te begrijpen.
Het bijzondere was dat die Duitser die ik een half jaar daarvoor had proberen te vertellen hoe hij een ommekeer kon maken nu naar me toe kwam en vroeg hoe ik dat nou deed, welke tips ik voor hem had.
Een andere bevriende Duitser kwam steeds bij mij zitten als ik met een autochtoon zat te praten. Dat vond ik opvallend want daarmee verliet hij het Duitse gezelschap waar hij anders altijd in zat. Hij zat bij ons enkel stil te luisteren, zei soms wat in het Duits tegen mij en als ik hem dan vroeg of hij het Spaans wel begrepen had, dan zei hij ‘Ja, want jij spreekt duidelijk en niet moeilijk, en door jou spreekt de ander ook eenvoudiger Spaans, en dat is goed voor mij om Spaans te leren!’
Ook deze Duitse vriend had een half jaar daarvoor nog niets van mij willen aannemen; hij was degene die zei dat ik zo ijverig zat te werken…..
Een Duitse vriendin die daar al 20 jaar woont en heel goed Spaans spreekt zei meerdere keren dat ik wel les kon geven. Ik dacht, mijn Spaans is daar nog niet goed genoeg voor, maar misschien voor beginners, en vooral zou ik hen weten te vertellen de manier waarop ze het beste de taal kunnen leren en ik kan ze wijzen op de mogelijkheden op internet. Ik kan ze inspireren door mijn eigen ervaring!
Een journaliste uit de hoofdstad wou een Podcast met mij maken over relatie, intimiteit en seksualiteit. Nou, nou, het gaat wel hard, daar ben ik nog niet aan toe, nog even wachten…….
Afgelopen winter 2020 kwam ik weer voor een keuze moment. Ik merkte dat ik bleef steken. Hoe kon ik nu weer een stapje verder komen, en niet alleen door harder te ‘werken’? Vooral leuke interessante dingen lezen, gesprekken voeren, lessen nemen was de volgende stap die ik te nemen had en het werkte. Iemand wees mij op het nut van hardop lezen en zelf bedacht ik dat luisteren nu belangrijker was dan lezen. Dat, zowel ter plekke als in Nederland. Ook begon ik met mijn Nederlandse partner Spaans te praten bij gebrek aan beter……
Zij werd duidelijk door mijn vorderingen gestimuleerd en kwam een paar passen achter mij aan, maar sommige woorden die ik weer vergeten was wist zij nog en dat gaat leuk samen. Ook spreken we Spaans als we niet willen dat anderen het begrijpen, bijvoorbeeld bij de kleinkinderen die regelmatig bij ons logeren.
Tips
– Er zijn inspirerende filmpjes op YouTube waarin verteld wordt hoe je snel een taal kunt leren, tot aan Chinees en Koreaans toe.
– Bij alle talen hetzelfde principe. Je leert het snelst als je leert als een kind, dus spelenderwijs luisteren, lezen, de woorden die je kent gebruiken.
– Het is goed je hersenen onder te dompelen in de taal die je wilt leren; hoe meer hoe liever. Zelfs als je niet bewust aan het luisteren bent zoals tijdens het afwassen of stofzuigen.
– Als je in het land bent waar ze de taal spreken – en dat hoeft niet perse in deze tijd waarin van alles op internet is te vinden – ga dan in winkels van alles lezen, ga bij de autochtonen zitten en luister naar ze.
– Op internet zijn er allerlei gratis cursussen, podcasts enz. en als je verder wilt moet je wat betalen. Ik vind de beste cursussen die door een autochtoon worden gegeven. Er zijn ook Spaanse cursussen die door een Amerikaan worden gegeven; hij vertaalt dan telkens naar het Engels en legt de dingen ook uit in het Engels. Een cursus bij een Spanjaard: hij herhaalt dan vaak de worden, gebruik er afbeeldingen of gebarentaal voor om te duiden wat hij bedoelt. In mijn ervaring leer je zo het snelst.
– En vooral gaat het om je motivatie. Het is best wel zinnig om er een poosje bij stil te staan zoals ik gewild of ongewild gedaan heb. Dit stil staan, deze bezinning, deze evaluatie kan meerdere keren gebeuren. Je voelt vanzelf wel wanneer het weer nodig is.
Cum laude
Een vriend van mij tijdens de studie geneeskunde behaalde elk jaar cum laude. Hij ging altijd in de universitaire bibliotheek studeren om niet afgeleid te worden. Op een dag zat ik erbij. Ik kon m’n aandacht niet bij mijn boek houden want ik werd afgeleid door zijn manier van studeren. Het was heerlijk om te zien en te voelen; hij zag er ontspannen uit, leek te genieten van wat hij deed en leek ook nooit moe te worden. Hij onderstreepte veel in zijn dikke studieboek. Na een poosje kon ik het niet nalaten hem fluisterend te vragen wat hij deed.
Hij antwoordde dat hij het altijd zo deed: alleen maar lezen, onderstrepen wat hij belangrijk achtte, zo doorgaan tot het einde van het boek, en opnieuw beginnen. Op die manier nam hij een boek wel 3-4 keer door en op het laatst was zowat alles onderstreept. Het lezen ging iedere keer sneller omdat hij merkte dat hij vaak al wist wat er stond, dan sloeg hij de alinea over.
Ik heb het hem nooit na kunnen doen, nam nooit de tijd voor zoveel keren die dikke boeken lezen, maar ik merk nu met Spaans wel dat het om de herhaling gaat, zowel wat lezen, horen en spreken betreft.
[ Mijn opa zei altijd al dat hij op school nooit een woord Engels had geleerd maar dat hij door naar de BBC te luisteren had geleerd Engels te verstaan ]
Conclusie
Voor hun 7de of 10de jaar zie ik kinderen leren op een onbewuste, ongecontroleerde manier. Daarna komt de schoolse opvoeding waarbij leren steeds meer iets wordt van het hoofd, het denken. Zoals ik Spaans geleerd had moest ik van beide gebruik maken. Met mijn hoofd alleen redde ik het niet. Oftewel bewust met controle ging het niet meer. Ik moest terug naar het kinderlijke leren, spelenderwijs, gebruikmakende van meer dan mijn hoofd alleen.
Al eerder in mijn leven had ik gebruik gemaakt van een andere manier van leren dan cognitief. Steeds onbewust; pas naderhand werd het mij bewust. Enkele voorbeelden:
= De eerste keer was in de 5de klas lagere school. Ik was 10 jaar en de jongste van de klas. Met rekenen en taal was ik aardig goed en in de 5de klas kwamen er de vakken aardrijkskunde en geschiedenis bij. Iedereen is er over eens dat dit vakken zijn waarbij we dingen uit ons hoofd moeten leren, maar ik deed dat niet. Ik was alleen 100% met mijn aandacht bij de juf als ze vertelde over de koningen, prinsen, VOC, maar ook over hoe de aarde eruit zag en waar welke landen zich bevonden. Het boeide me mateloos. Als de juf de week daarop aan de klas vragen stelde over de onderwerpen die ze de week daarvoor behandeld had wist ik altijd het antwoord. Na enige tijd stak ik maar niet meer mijn vinger op, ik vond het niet leuk meer dat ik het wist en de anderen niet. De juf had het inmiddels in de gaten en vroeg mij als laatste als niemand meer het wist. Ik had het niet in de gaten en ik weet het nog steeds niet of dat op die school al langer gedaan werd, maar ik werd benoemd tot de beste van de klas en kreeg daarvoor een prijs. Ook was ik beste in godsdienst / catechismus omdat ook daar de betrokken leraar mij mateloos wist te boeien.
= In twee cursussen, een over edelstenen, een andere over geneeskrachtige kruiden merkte ik ineens dat degene die de cursus gaf alleen maar tegen mij zat te vertellen. Ik was toen in de dertig en vond dat niet OK want er zat een groep mensen eveneens naar de lerares te luisteren, dus verplaatste ik mijn aandacht ergens anders heen waarbij het (oog)contact verbroken werd.
= Ik kon geboeid iemand een meer rond zien zwemmen, liet mijn boek liggen en was er de hele tijd met mijn aandacht bij. Dat gebeurde een aantal keren. Zo van ‘oh daar is hij weer’. Misschien was hij onbewust wel mijn held. Wat schets mijn verbazing als ik in datzelfde seizoen ook het meer 4x rondzwom zonder dat het in de planning was. Het duurde 45 minuten.
= Zo praat ik ook met dieren, zo heb ik ook de aandacht voor een geliefde of voor een cliënt. Het is niet met alles in mijn leven, maar die gebieden waar er een bijzondere aandacht door mij in geschonken wordt gebeurt er iets speciaals, een communie zou men kunnen zeggen, een moment van eenwording waarbij alles stil valt in het hier en nu en waarbij leren of genezing spontaan plaats vindt.
Een leuk voorbeeld hiervan: Manolo, de man die mij geconfronteerd met mijn belabberde Spaans, die sprak ik daarna natuurlijk vaker (hij werd slachtoffer van mijn zoektocht naar iemand met wie ik Spaans kon spreken). Op een dag vroeg ik waarom ik hem altijd alleen zag, of hij niet een partner had, of kinderen. Nee, was het antwoord, hij had nog nooit een partner gehad en woonde bij zijn moeder. Hoe oud ben je dan? 51 jaar. Maar dat kan toch niet, je bent aardig, verzorgend, ziet er knap uit en hebt kennelijk geen financiële zorgen. Een volgende keer vroeg ik of hij mee wou naar Biodanza want daar leer je contact te maken met de andere deelnemers, ook met vrouwen. Je leert oogcontact te maken, elkaar aan te raken, elkaar te omarmen enz. Nee, dat was niets voor hem!
Hoe verwonderd was ik als ik hem een half jaar later steeds met een vrouw zag komen en hoorde dat hij al 4 maanden een relatie met haar had…….
Succes met iets leren wat je leuk vindt!
Het verandert je leven, het voedt je, het geeft zin aan je bestaan!
